Ortadoğu bir kez daha tarihsel gerilimlerin merkezine oturdu. İsrail’in İran’daki nükleer tesislere yönelik saldırıları ve İran’ın bölgedeki Amerikan üslerine düzenlediği misillemeler, bölgeyi bir savaşın eşiğine getirdi. Ancak çatışmaların 12. gününde, ABD eski Başkanı Donald Trump’ın yürüttüğü arabuluculuk girişimiyle sağlanan geçici ateşkes, sadece silahların susmasına değil, aynı zamanda enerji piyasalarında kısa süreli bir rahatlamaya neden oldu.

Bu yazıda, söz konusu ateşkesin enerji piyasalarındaki etkilerini, petrol fiyatlarındaki dalgalanmaları ve küresel dengeler ışığında Türkiye’nin karşı karşıya olduğu fırsatları ve tehditleri analiz edeceğim.

Hürmüz Gölgesinde Petrolün Nabzı

Enerji piyasalarının nabzı, Ortadoğu’daki jeopolitik tansiyonla birlikte hızla yükseliyor. Kriz sırasında Brent petrol fiyatı 130 doları test etti. Bu ani sıçramanın arkasında yatan temel unsur, dünyanın enerji can damarlarından biri olan Hürmüz Boğazı’nın kapanma riskiydi. Zira dünya petrolünün yaklaşık %20’si bu dar geçitten akıyor.

Ateşkesin ardından:

Brent petrol fiyatları 89–91 dolar/varil bandına çekildi,
• Küresel enflasyon beklentileri azaldı,
• Lojistik ve enerji tedarik zincirlerinde kısmi bir rahatlama sağlandı.

Ancak bu tablo, buzdağının sadece görünen kısmı olabilir.

Piyasa Rahatladı mı, Yoksa Beklemede mi?

Ateşkes, kalıcı bir çözümden ziyade taktiksel bir manevra olarak okunmalı. İsrail’in İran’ın nükleer programına yönelik tehdit algısı devam ediyor. İran ise bölgedeki vekil güçleri üzerinden dolaylı baskılarını sürdürüyor. Bu nedenle, enerji piyasalarının gösterdiği pozitif tepki, kırılgan ve geçici bir iyimserlikten ibarettir.

Önümüzdeki 3 Ayda Petrol Fiyatlarını Neler Bekliyor?

-Kalıcı Diplomasi Senaryosu
ABD, Çin ve AB gibi küresel aktörlerin masa başı çözümleri önermesi durumunda, petrol fiyatları 80–90 dolar bandına oturabilir.

-Kırılgan Denge Senaryosu
Retorik tehditlerin sürdüğü, fakat fiili çatışmaların yaşanmadığı bir ortamda fiyatlar 95–105 dolar/varil seviyelerinde dalgalanabilir.

-Yeni Savaş Senaryosu
Ateşkesin çökmesi ve doğrudan çatışmaların yeniden başlaması durumunda, petrol 120 doların üzerine çıkarak küresel ekonomik dengeleri ciddi biçimde sarsabilir.

• Küresel Aktörler Sahada: Kim, Ne Yapıyor?
  • ABD, enerji fiyatlarını stabilize etmeye çalışırken, seçim süreci öncesi stratejik petrol rezervlerini gündeme alıyor.
  • Çin, İran’dan petrol tedarikini garanti altına almak için diplomatik kanalları etkin kullanıyor.
  • Rusya, enerji fiyatlarındaki yükselişi avantaja çevirmeye çalışıyor; İran ile siyasi ve ekonomik yakınlaşması dikkat çekici.

Türkiye İçin 3 Boyutlu Stratejik Çerçeve
-Ekonomik Etki
Enerji ithalatı faturasında yaşanacak düşüş, enflasyon ve cari açık açısından Türkiye’ye kısa vadeli bir nefes aldırabilir.
-Güvenlik Riskleri
İran sınırındaki hareketlilik, olası göç dalgaları ve sınır güvenliği açısından Türkiye’yi bölgesel risk yönetiminde aktif pozisyona zorluyor.
-Enerji Stratejileri
TANAP, Kerkük-Yumurtalık hattı ve LNG altyapısı gibi kritik enerji arterlerinin gözden geçirilmesi; kaynak çeşitliliği ve enerji sepetinin yeniden yapılandırılması gerekiyor.

Sonuç Yerine; Barış Olmazsa, Enerji Kriz Üretir

Unutulmamalı ki enerji artık sadece bir ekonomik emtia değil; aynı zamanda jeopolitik istikrarın, diplomasinin ve barışın da göstergesidir. Eğer diplomasinin dili kazanmazsa, petrol bir kez daha krizlerin fitilini ateşleyecek bir silahtan farksız olacaktır.